-
1 каеру
перех.1) отдира́ть/отодра́ть, отрыва́ть/оторва́ть, выдира́ть/вы́дратьначар кагылган тактаны каеру — отодра́ть пло́хо приби́тую до́ску
2) закру́чивать/закрути́ть, скру́чивать/скрути́ть; вывора́чивать/вы́воротить, вывёртывать/вы́вернуть; свороти́ть, сверну́ть (руку, ногу, голову и т. п.) || закру́чивание, скру́чивание; вывора́чиваниеяңакны каеру — сверну́ть ску́лу
3) развора́чивать/развороти́ть || развора́чиваниесабан җирне каерып ташлаган — плуг развороти́л зе́млю
4) завора́чивать/заверну́ть, отклоня́ть/отклони́ть, отгиба́ть/отогну́ть кве́рху (концы платка, край палатки, полу фартука и т. п.) || завора́чивание, отклоне́ние, отгиба́ние5) перен. брать, взять в сто́рону, завора́чивать/заверну́ть, повора́чивать/поверну́ть, свора́чивать/сверну́ть в сто́ронуюлдан читкә каеру — брать в сто́рону от доро́ги
6) перен. клони́ть, склоня́ть/склони́ть (кого-л.) (на свою сторону)7) перен. гнутьүз файдасына каера — гнёт в свою́ по́льзу
8) перен. запра́шивать/запроси́ть, зала́мывать/заломи́ть прост.ул акчаны күбрәк каерырга ярата — он лю́бит зала́мывать мно́го де́нег
9) перен. провора́чивать/провороти́тьйә, син үзең ни эшләр каерасың? — ну, ты сам что провора́чиваешь?
10) в знач. нареч. каерыпа) си́льными взма́хами; широ́ким разма́хомкаерып ишү — грести́ широ́кими разма́хами
б) во всю ширь, широко́ишекне каерып ачу — раскры́ть, откры́ть дверь во всю ширь
• -
2 каеру
-
3 каеру
1. abreißen (Baumrinde)2. fig übermäßigen Preis m. verlangen -
4 тәртә каеру
привёртывать огло́бли (к саня́м) -
5 тәртәне каеру
-
6 тәртәне кирегә каеру
-
7 эш каеру
= эш майтару верши́ть больши́е дела́; воро́чать дела́ми -
8 тәртә
сущ.1) огло́бля; ды́шлотәртәгә бәйләү — привяза́ть к огло́блям
2) перен.; разг. слега́; дли́нная дуби́на•- тәртә башы
- тәртә каеру••тәртә башын чәйнәү — гры́зться, руга́ться, конфликтова́ть за́дним число́м ( когда всё уже решено)
тәртә пычрату — оплоша́ть; испо́ртить де́ло, за кото́рое взя́лся
тәртә сыну — вконе́ц расстро́иться, разла́диться ( о делах); вконе́ц испо́ртиться
тәртә төртсәң үсеп чыгарлык (китәрлек) — чрезвыча́йно плодоро́дный; плодоро́днейший (букв. тако́й, что воткнёшь ды́шло - вы́растет)
тәртә түбәнгә карау — (си́льно) ухудша́ться ( о делах), разла́диться; идти́/пойти́ к разва́лу
тәртәгә җигелү — см. җигелү 3)
- тәртә аша сикерүтәртәдән чыгу — устра́ивать/устро́ить эксце́ссы
- тәртә башлары орыну
- тәртә башлары сугылу
- тәртә буе
- тәртә буйлыгы
- тәртә сындыру
- тәртәгә аркылы килү
- тәртәгә тибү
- тәртәне бору
- тәртәне каеру
- тәртәне кирегә бору
- тәртәне кирегә каеру
- тәртәсе кыска җиректән -
9 тәртәне бору
= тәртәне каеру; тәртәне кирегә бору; тәртәне кирегә каеру1) пое́хать наза́д (букв. поверну́ть огло́бли)2) отказа́ться от на́чатого де́ла, пла́на, намере́ния3) измени́ть первонача́льное мне́ние; нача́ть во сла́ву, ко́нчить за упоко́й -
10 эш
сущ.1) в разн. знач. рабо́та, де́ятельность, заня́тие, труд, де́ло || рабо́чий, трудово́йэшкә алу — приня́ть на рабо́ту
эшкә башлау (керешү) — приступи́ть к рабо́те (заня́тиям); принима́ться за де́ло
эш белән тәэмин итү — обеспе́чивать рабо́той
төзелеш эшләре — строи́тельные рабо́ты
урып-җыю эшләре — убо́рочные рабо́ты
тикшерү эшләре — иссле́довательские труды́
эшеннән бүлү (бүлдерү) — оторва́ть от рабо́ты (де́ла, заня́тия)
йорт эшләре — рабо́ты (дела́) по до́му (хозя́йству)
файдалы эш белән шөгыльләнү — занима́ться поле́зным трудо́м
эш кораллары — ору́дия труда́
эш шартлары — усло́вия труда́
эш вакыты — рабо́чее вре́мя
эш бүлмәсе — рабо́чий кабине́т
эш дәрте — трудово́й энтузиа́зм
эш башында мактанма, эш беткәч мактан — погов. не хвали́сь нача́лом де́ла, хвали́сь его́ концо́м
эш беткәч уйнарга ярый — погов. ко́нчил де́ло, гуля́й сме́ло
эше юкның ашы юк — кто без рабо́ты, тот без хле́ба
эшләрең уңышлы булсын! — пусть дела́ твои́ бу́дут уда́чными
2) де́ло, положе́ние, обстано́вка, обстоя́тельствоэшләр ничек? — как дела́?
эш җайланды — де́ло (положе́ние) ула́дилось
эшләр катлауланды — обстано́вка осложни́лась
кеше эшенә катнашмау — не вме́шиваться в чужи́е дела́
эш шуңа бара — де́ло идёт к э́тому
3) де́ло, вопро́с, пробле́маэш әле хәл ителмәгән — де́ло (вопро́с) ещё не решено́
җир эшләре идарәсе — управле́ние земе́льными дела́ми
эш белән килү — прийти́ по де́лу
финанс эшләре — фина́нсовые дела́ (пробле́мы)
эшне тыныч юл белән хәл итү — ула́дить де́ло (вопро́с) ми́рным путём
эшкә рәсми төс бирү — прида́ть де́лу официа́льный хара́ктер
4)а) профе́ссия, заня́тие, слу́жба || служе́бныйнинди эштә эшлисең? — что у тебя́ за слу́жба (профе́ссия)?
эшеннән алу — снять с рабо́ты, отстрани́ть от слу́жбы
укытучылык эше — профе́ссия учи́теля
хәрби эшкә күчерү — перевести́ на вое́нную слу́жбу
эш адресы — служе́бный а́дрес
эш телефоны — служе́бный телефо́н
б) до́лжность, постҗаваплы эштә эшләү — занима́ть отве́тственную до́лжность
директорлык эшенә билгеләү — назна́чить на пост дире́ктора
5) де́ло, де́йствие, пра́ктикаэш нәрсә күрсәтер — что пока́жет пра́ктика (де́ло)
сүз түгел, конкрет эш кирәк — нужны́ не слова́, а конкре́тные дела́ (де́йствия)
эштә сынау — прове́рить в де́ле (на пра́ктике)
6)а) рабо́та, произведе́ние, изде́лиекүргәзмәдә рәссамның яңа эшләре — на вы́ставке но́вые рабо́ты (произведе́ния) худо́жника
кул эшләре — ручны́е изде́лия
фәнни-тикшеренү эше — нау́чно-иссле́довательская рабо́та
диплом эше — дипло́мная рабо́та
б) произво́дствотире эшкәртү эше — коже́венное произво́дство
Бохара келәмчеләре эше — произво́дство буха́рских ковро́вщиков
7) собы́тие, происше́ствие, слу́чай, де́локөтелмәгән эш килеп чыгу — случи́лось непредви́денное де́ло (происше́ствие)
күз алдында булган эш — слу́чай, происше́дший на глаза́х; слу́чай, кото́рый произошёл (в его́) прису́тствии
эш кичкә таба булды — де́ло бы́ло бли́же к ве́черу
бу эшкә аның катнашы юк — он не име́ет отноше́ния к э́тому происше́ствию
8) юр. де́ло || делово́йҗинаять эше — уголо́вное де́ло
суд эшләре материаллары — материа́лы суде́бных дел
эш хаты — делово́е письмо́
9) высок.; юр. дея́ние, де́йствие; де́ло, посту́покерак бабаларыбызның эшләре — дея́ния на́ших далёких пре́дков
бөек эшләр — вели́кие дея́ния
егет эшеннән беленер — погов. мо́лодец узнаётся по посту́пкам (дела́м)
явыз эш — зловре́дный посту́пок
10) лингв. де́йствие, проце́ссэшнең билгесен белдерү — ука́зывать при́знак де́йствия
•- эш атнасы
- эш аты
- эш башында торучы
- эш белән мавыгу
- эш берәмлеге
- эш вакыты
- эш кәгазьләре
- эш киеме
- эш көне
- эш көче
- эш кылу
- эш остасы
- эш өстәле
- эш сәгате
- эш сөюче
- эш ташлау
- эш ташлаучы
- эш хайваны
- эш терлеге
- эш хакы
- эш ялы
- эш хуҗасы
- эшкә алыну
- эшкә тотыну
- эшкә сәләтле
- эшкә сәләтлелек
- эшнең башы
- эшсез булу
- эшсез калу
- эштән куу
- эштән чөю
- эштән чыгару
- эштән чыгу
- эш башында
- эш башыннан
- эш белү
- эш бетерү
- эш итү
- эш йөртү
- эш кузгату
- эш күтәрү
- эш кулы
- эш куллары
- эш күрсәтү
- эш күрү
- эш кыру
- эш өсте
- эш сөю
- эш торгынлыгы
- эшкә ашмаслык
- эшкә ашыру
- эшкә ашу
- эшкә җигү
- эшкә кертү
- эшкә тарту
- эшкә катнаштыру
- эшкә җәлеп итү
- эшкә яраклы
- эшкә яраксыз
- эшкә ярау••эш алга бармау — дела́ (де́ло) ни с ме́ста, де́ло стои́т на ме́сте
эш анда түгел — де́ло не в э́том
эш (майлагандай) бара — де́ло идёт (как по ма́слу), де́ло пошло́
эш барып чыкмау — не получа́ться, быть безрезульта́тным
эш башка — де́ло друго́е (ино́е)
эш баштан ашкан — см. эш бугаздан
эш башы — хозя́ин, организа́тор де́ла
эш башына кую (менгерү) — поста́вить у руково́дства, назна́чить на руководя́щий пост
эш булдыру — быть уме́лым/предприи́мчивым, быть смека́листым (иску́сным) в рабо́те; уме́ть провора́чивать дела́
эш булсын дип — добросо́вестно; на со́весть (де́лать, рабо́тать); не за страх, а на со́весть
эш бүрттерү — пока́зывать вид де́льного челове́ка
эш җайда — всё в поря́дке; дела́ иду́т хорошо́
эш калдырып — впусту́ю, по́пусту
эш качмас — рабо́та подождёт; рабо́та не волк, в лес не убежи́т
эш мөшкел (начар, харап, хөрти, яман, шәптән түгел) — дела́ пло́хи, де́ло дрянь, де́ло таба́к прост.
эш муеннан — см. эш бугаздан
эш нәрсәдә (соң)? — в чём де́ло, за чем (кем) де́ло ста́ло?
эш тормас — де́ло не ста́нет (не постои́т) (за кем, чем-л.)
эш түгел — (э́то) не де́ло, су́щий пустя́к; па́ра пустяко́в; плёвое де́ло прост.
эш тыгызга килү (терәлү) — станови́ться/стать ту́го
эш узган (үткән) — уже́ по́здно, слу́чай (моме́нт) упу́щен, всё ко́нчено
эш (китереп) чыгару — завари́ть ка́шу; затева́ть (что-л.); вызыва́ть/вы́звать ли́шние хло́поты
эш чыгара алмау — зава́ливать/завали́ть де́ло
эш эшләү — де́ло де́лать
эш эштән үткән (узган) — де́ло уже́ сде́лано; вопро́с уже́ разрешён
эш юктан (эш булсын дип) — от не́чего де́лать
эш ясау — наде́лать хлопо́т (дел)
эше беткән — (его́) пе́сенка спе́та, (его́) ка́рта би́та, ему́ кры́шка прост.
эше көлеп тора — отли́чная рабо́та
эшем иясе (кешесе) — ирон. работя́га, трудя́га
эшем(не) кырган кешедәй — ирон. бу́дто го́ры свороти́л
эшен китерү — редко всы́пать (кому-л.) проучи́ть; показа́ть ку́зькину мать прост.
эшең бетте, кодагый — и де́лу коне́ц
эшең түгел — не твоё де́ло, не твоего́ ума́ де́ло
эшкә салкын карау — манки́ровать рабо́той
эшкә чуму — уйти́ (погрузи́ться) в рабо́ту; погрузи́ться в (какое-л.) заня́тие
эшкә ярату — пусти́ть (употреби́ть) в де́ло
аның эше харап — де́ло его́ труба́
эшне бетерү — разде́латься (с кем, чем-л.)
эшне бозу (сүтү, җимерү) — расстро́ить (испо́ртить), испога́нить прост. развали́ть, разла́дить де́ло; завари́ть ка́шу
эшне бутау (буташтыру, чуалту) — запу́тать де́ло, запу́тать ка́рты, замета́ть следы́
эшне зурга җибәрү — раздува́ть, сгуща́ть кра́ски; де́лать из му́хи слона́
эшне аңлау — разбира́ться в де́ле; быть све́дущим (компете́нтным) ( в чём); знать (понима́ть) толк ( в чём)
эштә исә — на де́ле, на са́мом де́ле
эштә сыналган — испы́танный в де́ле
эштән калдыру — меша́ть рабо́тать, отвлека́ть от рабо́ты
эштән чыгарып — на всю кату́шку; в пух и прах (бить, ругать)
- эш башына менүэштән чыгып йөрү — прост. опуска́ться/опусти́ться; теря́ть/потеря́ть челове́ческий о́блик
- эш бугаздан
- эш бугазга терәлгән
- эш каеру
- эш майтару
- эш пешү
- эш терәлү
- эш төшү
- эшен белү
- эшен бетерү
- эштән чыгып -
11 гнуть
несов.1) ( что) бөгү2) ( кого-что) ию, сыгу, бөгү3) прост. (что, к чему и без доп.) бору, каеру4) перен. (что, к чему) яклау, каеру•- гнуть спину
- гнуть шею -
12 каергалау
многокр. от каеру -
13 каерттыру
понуд. от каеру 1)-4) -
14 каерту
понуд. от каеру -
15 каерылдыру
-
16 каерылу
1) страд. от каеру 1)-4)2) в знач. нареч. каерылыпа) си́льно поверну́вшись наза́дкаерылып карау — посмотре́ть, си́льно поверну́вшись наза́д
б) широ́ким разма́хом, разма́шисто; си́льно разверну́вшиськаерылып сугып җибәрү — уда́рить, си́льно разверну́вшись
••каерылып уңу — хорошо́ уроди́ться, уроди́ться на сла́ву ( о хлебах)
-
17 каерышу
взаимно-совм. от каеру -
18 канат
I сущ.кана́ткорыч канат — стально́й кана́т
II сущ.канатта бию — та́нец на кана́те
1)а) крыло́ярканат канатлары — кры́лья лету́чей мы́ши
күбәләк канатлары — кры́лья ба́бочки
күгәрчен канаты — крыло́ го́лубя
самолёт канаты — крыло́ самолёта
умарта кортының канатлары — кры́лья пчелы́
б) крыло́, кры́лышко (отрезанное и засушенное гусиное крыло, употр. для подметания пола)2) плавни́к, перо́ ( рыбы)чуртанның йөзү канаты — плавни́к щу́ки
3) спец.а) крыло́, гребо́к, ло́пастьҗил тегермәненең канатлары — кры́лья ветряно́й ме́льницы
"Ракета"ның су асты канатлары — подво́дные кры́лья "Раке́ты"
б) крыло́, ло́пасть (косилки, комбайна, лобогрейки)4) крыло́ ( автомобиля)5) крыло́, перо́ ( семафора)6) ство́рка (окна, шкафа, двери, ширмы и т. п.)тәрәзә капкачының канатлары — ство́рки око́нных ста́вней
7) отво́дчаналар канатлары белән бер-берсенә бәрелештеләр — са́ни сту́кнулись друг о дру́га отво́дами
8) крыло́, фли́гельбинаның уң канаты — ле́вое крыло́ зда́ния
9) воен. крыло́, флангполкны фронтның әле бер канатына, әле икенчесенә күчерделәр — полк перебра́сывали то на одно́ крыло́ фро́нта, то на друго́е
10) полит. крыло́, тече́ниеполитик оешманың уң канаты — пра́вое крыло́ полити́ческой организа́ции
11) перен. опо́ра, помо́щникулым - минем канатым — сын мой - опо́ра моя́
•- канат япкычы
- канат терсәге••канат астына алу — брать (взять) под своё кры́лышко
канат астына алучы — покрови́тель, защи́тник
канат астына керү — обрести́ покрови́теля, защи́тника; найти́ подде́ржку (у кого-л.)
канат(ы) астында — под кры́лышком (у кого-л.)
канат бирү — окрыля́ть, воодушевля́ть
канат җәю — расправля́ть кры́лья
канат кагу — ра́доваться
канат очы тиеп үтү — заде́ть немно́го
канат салындыру — опусти́ть кры́лья
канат сыну — слома́ться, опусти́ться ( о крыльях)
канат үсү — окрыля́ться, воодушевля́ться
- канат яруканатын каеру (сындыру, кисү, өзү) — подреза́ть/подре́зать, подсе́чь кры́лья (кому-л.)
-
19 симез
прил.1) жи́рныйсимез ит — жи́рное мя́со
2) ту́чный, жи́рный; упи́танный, пу́хлыйсимез сарык — жи́рный (ту́чный) бара́н
симез хатын — ту́чная же́нщина
симез гәүдәле — с упи́танным те́лом, ту́чный
симез терлек — упи́танный скот
••симез калҗа каеру — получи́ть (содра́ть) жи́рный (соли́дный) куш
-
20 туйра
сущ.; = туера1)а) молодо́й дуб, дубо́кмонда инде туйралар үскән — здесь уже́ вы́росли дубки́
б) дубо́вый пень, коло́да2)а) собир. кора́, корьё (для обработки, для получения краски, дубильных веществ и т. п.)туйра сую (каеру) — снима́ть, снять кору́, гото́вить корьё
б) де́рево, с кото́рого специа́льно снима́ется кора́ ( ива)су буенда туйра, кискән саен куера — ( песня) по берега́м дере́вья для корья́, чем бо́льше их ру́бят, тем они́ расту́т гу́ще
- 1
- 2
См. также в других словарях:
каеру — 1. Беркетелгән, ныгытылган нәрсәне икенче бер әйбер ярдәмендә урыныннан куптару, чыгару. Әйбернең бер башын яки ягын кире якка юнәлтү, бору 2. Аяк, кул, баш һ. б. ны нормаль булмаган торышка китереп бору, имгәтү 3. Зур күләмле итеп актару,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәртә — Ат я башка хайван җигелеп тарту өчен бер очы чанага яки арбаның алгы күчәренә беркетелә торган ике колганың берсе. Гомумән озын, нәзек колга. ТӘРТӘ БАВЫ – Чанага тәртә каеру өчен элмәк бау. ТӘРТӘ БУЕ – 1. Халыкның борынгы озынлык үлчәве (2 3 метр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шахыр-махыр — гади. Үзенә табыш каеру өчен төрле хәйләләргә, әвеш тәвешкә, алдауга корылган килешү яки эш. ШАХЫР МАХЫР (ШУХЫР МУХЫР) КИТЕРҮ (КОРУ) – Хәйләле эш алып бару, алдау йолдау белән үзенә табыш каеру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шухыр-мухыр — гади. Үзенә табыш каеру өчен төрле хәйләләргә, әвеш тәвешкә, алдауга корылган килешү яки эш. ШАХЫР МАХЫР (ШУХЫР МУХЫР) КИТЕРҮ (КОРУ) – Хәйләле эш алып бару, алдау йолдау белән үзенә табыш каеру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Халк (Marvel Comics) — У этого термина существуют и другие значения, см. Халк. Халк История публикаций Издатель Marvel Comics Дебют … Википедия
каерылу — 1. (Каеру) 2. Гәүдәне артка таба нык бөгү, артка киерелү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кубару — 1. Ябышкан, нык береккән нәрсәне аерып алу, җирлегеннән аеру 2. Күтәрү, чыгару (тузан, давыл һ. б.) 3. Кузгату (уй хисләрне). күч. Эш кузгату, зур эшне булдыру 4. күч. Каеру, күп итеп алу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шакару — диал. Артка каеру (кулны). Атның башын каерып тәртәгә бәйләп кую … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге